Chuyến công du của Poutine tại Bắc Kinh

Nhữ Đình Hùng

 

Tổng-thống Nga Vladimir Poutine đã đến Bắc-Kinh vào ngày thứ ba 05.06.2012 trong một chuyến công-du kéo dài ba ngày.Trung-Hoa hiện nay là đồng-minh chính của Nga chẳng những về mặt kinh-tế mà còn cả về mặt chánh-trị, nhất là về vấn-đề Syrie.Như thế,chuyến công-du của Poutine là để thắt chặt mối liên lạc giữa Nga và Trung Hoa.

Sau khi chánh-thức nhận chức tổng-thống nhiệm-kỳ 3,cuộc ra quân lần đầu tiên của ông Poutine trên chánh-trường quốc-tế là Đức và Pháp,kế đó là cuộc viếng thăm Trung Hoa để tham dự hội-nghị thượng-đỉnh Tổ-Chức Hợp-Tác Thượng-Hải ( OCS = Organisation de coopération de Shanghai).

Trong dịp này,Trung Hoa đã dành cho ông Poutine một sự đón tiếp linh-đình, ông Hu Jintao đã tiếp đón ông Poutine tại nhân-dân đại sảnh ở Bắc Kinh với một đạo quân danh-dự gồm đại-diện các binh-chủng hải, lục và không-quân. Sau đó, hai ông đã thảo-luận với nhau trong hai giờ. Buổi chiều, ông Hu Jintao mở một dạ tiệc để thết đãi ông Poutine. Cuộc thảo-luận của ông Poutine và ông Hu Jintao được coi là thành-công, hai bên đã ký kết một số thỏa-hiệp song-phương. ông Hu Jintao đã tiếp đón ông Poutine tại nhân-dân đại sảnh ở Bắc Kinh

 Ông Poutine cũng đã có những cuộc thảo-luận với các ông Wu Bangguo (chủ-tịch quốc-hội),ông Xi Jingping, người sẽ thừa kế ông Hu Jintao,và thủ tướng Wen Jiabao.

Poutine - Wen Jiabao

Ông Poutine tham-dự trong ngày thứ tư lễ khai mạc cuộc họp thượng-đỉnh OCS và tham dự các cuộc họp trong hai ngày thứ năm và thứ sáu. Tổ-chức hợp-tác Thượng-Hải;về mặt kinh-tế,tổ-chức này được coi như để chống lại ảnh-hưởng của Mỹ ở Trung-Á nhưng cũng có thể trở thành một thứ OTAN của Á Châu!
Trong ngày thứ tư 06.06.2012, phát-ngôn-viên bộ ngoại-giao Trung-Hoa, Liu Weimin, nói rằng hiến-chương của OCS đã xác-định tổ chức này có tính-cách phi-liên-kết,không tự đặt vào vị trí đối lập với một nước hay một tổ chức và cũng 'không có khả-năng tiến-triển thành một nhóm quân-sự hay kinh-tế'. (Tại sao lại phải minh xác điều này?)
Theo ông Liu Weimin,OCS là một tổ-chức thuận-hợp trào-lưu phát-triển hoà-bình,đặt nền tảng trên sự tin tưởng hỗ tương,trên nguyên tắc hai bên cùng có lợi,bình-đẳng,thương-thuyết, tôn-trọng sự khác nhau về văn-hoá và tìm kiếm sự phát-triển chung. Cũng trong ngày thứ tư, ông Poutine tuyên-bố có thể gia-tăng hợp-tác quân-sự giữa Nga và Trung-Hoa, nhất là tổ-chức nhiều hơn các cuộc diễn-tập chung.Trong tháng tư vừa qua,Nga và Trung-Hoa đã có một diễn-tập chung ở Hoàng-Hải trong sáu ngày,Trung-Hoa đã huy-động 16 chiến hạm và hai tàu ngầm trong khi Nga huy-động 4 chiến-hạm thuộc hạm-đội Thái-Bình-Dương.
Poutine - Ahmadinejad
 Bên lề cuộc họp của tổ-chức hợp-tác Thượng-Hải, trong ngày thứ năm 07.06.2012,ông Poutine còn gặp tổng-thống Iran ông Mahmoud Ahmadinejad,chương-trình nguyên-tử của Iran vẫn còn là một vấn-đề sôi nổi. Ông Poutine cũng còn gặp tổng-thống A Phú Hãn Hamid Karzai trong dịp này. Theo ông Iouri Ouchakov, phụ tá của nhà lãnh-đạo Nga, cuộc gặp gỡ Poutine và Ahmadinejad sẽ cho phép tổng-thống Nga lượng-định sự căng thẳng do vấn-đề nguyên-tử của Iran tạo ra và để biết cái nhìn của Téhéran về tình-hình này.Cuộc gặp gỡ này có tính-cách quan-trọng vì vấn-đề nguyên-tử của Iran sẽ được họp thảo -luận tại Moscou trong tháng sáu này.Vẫn theo ông Ouchakov, cuộc họp giữa ông Poutine và ông Karzai xoay quanh vấn-đề an-ninh và các đe dọa do việc buôn bán ma-túy;
Tổ-chức hợp-tác Thượng-Hải gồm sáu hội-viên chánh-thức là Nga,Trung-Hoa (có cả Đài-Loan) Kazakhstan, Ouzbékistan, Tadjikistan, Kirghizstan, các nước quan-sát là Afghanistan (mới được nhận vào ngày thứ năm), Iran, Ấn-Độ, Mông-Cổ, Pakistan.Các nước 'đối-tác thảo-luận' (partenaire de dialogue) gồm có Sri Lanka, Biélorussie và mới được nhận thêm ngày thứ năm là Thổ Nhĩ Kỳ.

 Việc Poutine không tham-dự G8, và OTAN trong cuộc họp tại Hoa Kỳ vừa qua và tham-dự phiên họp OCS hẳn mang một ý-nghĩa tượng-trưng!
Nếu như trong chuyến công-du của Poutine ở Trung Hoa,vấn-đề Syrie chiếm một phần quan-trọng,thái-độ của Nga đối với Syrie không được rõ rệt lắm. Trong ngày thứ ba 05.06.2012,thứ trưởng ngoại-giao Nga Guennadi Gatilov đã tuyên-bố với thông tấn xã Itar-Tass : "chúng tôi chưa bao giờ nói hay đặt như điều-kiện rằng Assad phải cần-thiết ở lại chánh-quyền ở cuối tiến-trình chánh-trị". Lời tuyên bố này được các phân-tích-gia thông-giải như Nga sắp sửa buông rơi Assad! Nhưng đừng quên là Gatilov còn nói thêm "Vấn-đề này phải do chính người Syrie tự quyết định". Trước khi có lời tuyên bố của Gatilov,một thứ trưởng ngoai-giao khác, Mikhail Bogdanov đã cải chánh tin nói Nga và Mỹ đang thảo-luận việc loại Bachar al Assad ra khỏi chánh-quyền!
Trong khi đó,tại Syrie,trong ngày thứ ba,chánh quyền của ông al-Assad đã cho phép LHQ và các tổ chức phi chánh-phủ (ONG) được phép mang các cứu trợ nhân-đạo đến nước này! Cùng lúc, tại Bắc-Kinh, tổng-thống Nga Poutine và chủ-tịch Trung-Hoa Hu Jintao đã đồng-ý trong việc chống lại một sự can-thiệp quân-sự từ bên ngoài vào Syrie và chống lại chánh-sách nhắm vào việc thay đổi chế-độ trong nước này theo như tuyên-cáo chung của hai vị nguyên thủ Nga và Trung Hoa trong dịp tổng-thống Nga thăm viếng chánh-thức nước Trung Hoa. Hai vị nguyên thủ cũng đã kêu gọi việc chấm dứt mọi bạo động của mọi phe trong cuộc tranh chấp và có một cuộc đối-thoại chánh-trị.
Theo Liu Weimin,phát-ngôn viên bộ ngoại-giao Trung-Hoa,hai nước mong muốn một cuộc đối-thoại chánh-trị ở Syrie được mở ra càng sớm càng tốt.
Trong một tuyên cáo chung phổ biến ngày thứ tư, Nga và Trung Hoa tuyên bố cuộc khủng-hoảng chánh-trị hiện nay ở Syrie phải được giải-quyết một cách vô-tư và hoà-bình. Nga và Trung -Hoa nhắc lại lập-trường vững chắc của hai nước là hỗ-trợ và bảo-vệ chủ-quyền ,độc-lập, thống-nhất và toàn-vẹn lãnh-thổ của Syrie, nhấn mạnh rằng việc phát-triển tình-hình ở Syrie là thiết-yếu cho hoà-bình và sự bình-ổn của Trung Đông cũng như những phần còn lại trên thế-giới. Trung Hoa và Nga cực lực chống lại mọi sự can-thiệp bên ngoài vào việc giải quyết cuộc khủng hoảng Syrie và việc áp đặt bằng bạo-lực để thay thế chế-độ trong nước này.Hai nước Nga và Trung Hoa cũng yêu cầu các nước trong cộng-đồng quốc-tế cải-thiện sự phối-hợp và ủng-hộ những nỗ-lực hoà-giải của Kofi Annan,đặc sứ chung của LHQ và liên-đoàn ả-rập,ca-ngợi việc dàn trải các quan-sát-viên của LHQ tại Syrie với sự tôn-trọng triệt-để Quyết-nghị 2043 của HĐBA thành-lập một lực-lượng trông coi việc thi-hành ngưng bắn ở Syrie và yêu cầu việc chấm dứt các bạo động trong khuôn khổ kế-hoạch hoà-bình được ký kết giữa Bachar al Assad và Kofi Annan.
Sáu nước hội viên của OCS đã đồng-thuận trong cuộc họp thượng đỉnh tại Bắc-Kinh việc "chống lại mọi can-thiệp quân-sự,mọi áp-đặt thay đổi chế-độ hay mọi trừng phạt đơn-phương ở Trung-Đông" trước khi nói đến một cách rõ ràng trường-hợp Syrie và Iran. Trong trường-hợp Syrie,OCS nhấn mạnh "sự cần thiết phải ngưng ngay mọi hình thức bạo động" và "đưa ra một giải pháp hoà-bình cho vấn-đề Syrie bằng đối-thoại chánh-tri".Đối với Iran,OCS nói rằng " Mọi khuynh hướng nhằm giải-quyết vấn-đề Iran bằng bằng bạo-lực đều không thể chấp-nhận được và đưa đến các hậu-quả không lường trước được,đe dọa sự bình-ổn và an-ninh trong vùng và trên toàn thế-giới".
Được biết trong cuộc gặp gỡ giữa ông Poutine và ông Ahmadinejad, ông Poutine đã nói với tổng thống Iran "Chúng tôi luôn luôn hỗ trợ quyền nhân dân Iran có được các kỹ-thuật tân-tiến,trong số đó có việc xử-dụng hoà-bình năng-lượng nguyên-tử.Nhưng tôi muốn nhấn mạnh trên sự kiện là chúng tôi nói đến việc xử dụng hoà-bình". Đáp lại,tổng thống Iran cho rằng "cách diễn-tiến tình-hình trong vùng và trên thế-giới đòi hỏi một sự hợp tác rộng rãi hơn và rõ rệt hơn giữa Iran và Nga.Iran và Nga kể từ nay đứng chung một phiá rào cản".Tổng-thống Iran cũng cáo buộc tây-phương muốn làm mất thì giờ trong các cuộc thảo-luận về nguyên-tử của Iran bằng cách từ chối các cuộc gặp chuẩn bị cho cuộc họp tại Moscou vào các ngày 18 và 19.06.2012.
Mặc dù ủng-hộ Iran và chống lại mọi can-thiệp quân-sự nhắm vào Iran,thủ tướng Trung Hoa Wen Jiabao cho biết Trung hoa chống lại thủ đắc võ khí nguyên tử ở Trung Đông.
Trong ngày thứ tư,nữ ngoại trưởng Hoa-Kỳ Hillary Clinton đã kêu gọi một sự chuyển quyền ở Syrie cho một chánh-quyền chuyển-tiếp.Từ nhiều tuần nay,Hoa-Kỳ nói đến việc giải-quyết khủng-hoảng Syrie theo kiểu Yémen (trong đó,tổng thống Yémen Ali Abdalla Saleh được thay thế bằng phó tổng thống) và tìm cách thuyết phục Nga làm việc theo kế-hoạch này .Bà Hillary Clinton đã đưa ra lời kêu gọi Nga và Trung-Hoa 'đóng góp vào một giải-pháp' cho việc giải-quyết khủng-hoảng ở Syrie. Nhưng với tuyên bố chung của Poutine và Hu Jintao vừa qua,người ta chưa thấy "giải-pháp Yémen cho Syrie" có cơ thực-hiện!
Trong khi đó,ngoại-trường của Arabie Saoudite,đã 'dụ khị' Nga là việc 'thôi ủng-hộ chế-độ Damas chuyển sang hoạt-động nhằm chấm dứt giao-tranh và chuyển sang giải-pháp chánh-trị hoà-bình ở Syrie sẽ giúp Nga cứu vãn được các quyền lợi ở Syrie và trong thế-giới Ả-rập."